In deze blogpost beschrijven we Eleminair, de tweede Nubes Ventilatica oplossing. Dankzij deze prijswinnende oplossing van Interland Techniek en ABT kunnen liften weer veilig worden gebruikt.
Dagelijks maken miljoenen Nederlanders gebruik van zo’n 100.000 liften, die zich onder meer in kantoren, ziekenhuizen en wooncomplexen bevinden. Door COVID-19 zijn liften echter een grote bottleneck geworden. Deze compacte, drukbezette ruimten worden nauwelijks geventileerd of gereinigd. Hierdoor is sprake van een hoog besmettingsrisico, mede omdat gebruikers dicht op elkaar staan. Door het gebruik te beperken tot maximaal één of twee personen wordt het risico van besmetting sterk verminderd.
Het personentransport via liften in hoge gebouwen vormt hierdoor echter wel een groot logistiek knelpunt. Op het hoogtepunt van de corona pandemie heeft dit ertoe geleid, dat slechts een fractie van de capaciteit van dit type gebouwen effectief kon worden benut.
Adviesbureau ABT onderkende de problematiek van het personentransport met liften reeds in een vroegtijdig stadium. Vanuit dit inzicht werd een theoretisch basisidee ontwikkeld om dit probleem op te lossen. Adviseur Ad van der Aa (ABT) ontwikkelde dit eerste idee verder uit tot het ‘unidirectioneel downflowsysteem-concept’.
.png)
Na deze initiële systeemontwikkeling zocht ABT een partner met jarenlange praktijkervaring op het gebied van ventilatie-oplossingen. Bij voorkeur een partner met een gedegen track record in het ontwikkelen, testen, valideren, produceren en het op de markt brengen van nieuwe concepten. In Interland Techniek - specialist op het gebied van het ventileren van speciale ruimten en het leveren van custom made ventilatie-oplossingen - werd de juiste partner gevonden.
Met meer dan 50 jaar relevantie praktijkervaring, kan Interland Techniek (onderdeel van HC Groep) met recht specialist worden genoemd. Een actueel voorbeeld van een specifieke maatwerkoplossing is onder meer de ontwikkeling van de nieuwe vitrine voor de dagboeken van Anne Frank in het Anne Frankhuis te Amsterdam. Ook de kunstopslagruimten in het bijzondere Depot van Boijmans van Beuningen te Rotterdam en de theaterzalen van het nieuwe onderwijs- en cultuurcomplex Amare te Den Haag behoren tot de recente projectportfolio.
Door de snelheid waarmee de COVID1-19 pandemie zich in de loop van 2020 ontwikkelde, was haast geboden bij de systeemontwikkeling echter zonder hierbij de kwaliteit uit het oog te verliezen. Het door ABT ontwikkelde basisidee werd door de engineers van Interland Techniek uitgewerkt tot een allereerst technisch model, op basis waarvan een prototype geproduceerd kon worden. Het bouwen van diverse prototypen was absoluut noodzakelijk om de integrale werking van de diverse systeemcomponenten zowel productie- als assemblagetechnisch te kunnen testen, naast de werkingstest van het totale systeem.
Deze gezamenlijke ontwikkeling resulteerde in een nieuwe totaaloplossing voor het veilig gebruiken van liften, dat Eleminair werd gedoopt. Een systeem dat ervoor zorgt dat de liftgebruikers altijd schone en virusvrije lucht in kunnen ademen en waardoor ‘normale’ liftbezetting weer mogelijk is.
Het principe van het Eleminair-systeem is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar de verspreiding van virusdeeltjes via de lucht. Niet alleen wordt de lucht gereinigd, maar ook wordt door de luchtstroming vanuit het plafond voorkomen dat grotere druppels (droplets) en minuscule druppeltjes (aerosolen) van mens op mens worden overgedragen.
Ad van der Aa, adviseur ABT en bedenker van het systeem:
“Uitgebreide testen bewijzen dat de liftpassagiers op deze manier altijd verse en schone lucht kunnen inademen, ook als zij dichter op elkaar staan dan 1,5 m. Ons concept, een unidirectioneel downflowsysteem in liften, is nieuw. De gebruikte techniek is in deze vorm niet eerder bedacht en toegepast. In augustus 2020 heeft ABT er direct octrooi op aangevraagd.”
De verschillende Eleminair-prototypes werden door ABT op basis van luchtstromingsmetingen uitgebreid getest bij Interland Techniek in Waalwijk. Peter van der Velde, Commercieel Directeur Interland Techniek:
“Vervolgens heeft Prof. Dr. Daniel Bonn van het Institute of Physics van de Universiteit van Amsterdam in november 2020 onderzoek gedaan naar het gedrag van aerosolen in de testopstelling. Hij had in september gepubliceerd over onderzoek naar aerosoloverdracht in ziekenhuisliften. Daaruit bleek dat aerosolen bij normaal gebruik wel 10 tot 20 minuten in de lucht aanwezig kunnen blijven. De conclusie van Professor Bonn over het Eleminair-systeem is duidelijk: "Het luchtbehandelingssysteem verkleint de kans op coronabesmetting door aerosolen zeer aanzienlijk."
Eleminair heeft in 2020 zowel de jury- als de publieksprijs van De Vernufteling gewonnen; een dergelijke dubbele winst voor een ingenieursbureau was nog niet eerder voorgekomen. Ad van der Aa, adviseur bij ABT, die de prijs virtueel in ontvangst nam tijdens de online nieuwjaarsbijeenkomst van Koninklijke NLingenieurs: “Deze prijs is een erkenning voor de inventiviteit en snelheid waarmee we deze oplossing voor een maatschappelijk probleem hebben ontwikkeld. De volksgezondheid én de economische productiviteit is ermee gebaat.”
Het ontwikkelingsteam van Interland Techniek keek, uiteraard coronaproof, live mee tijdens de bekendmaking, om vervolgens vol trots te zien dat Eleminair zowel de jury- als de publieksprijs mocht ontvangen.De Vernufteling wordt jaarlijks uitgereikt voor het meest vindingrijke ingenieursproject.
Meer informatie over Eleminair is te vinden op: https://www.interlandtechniek.nl/eleminair
De vijf stappen omvatten alle aspecten die invloed hebben op ventilatieveiligheid. Dit wil zeggen niet alleen ventileren met verse buitenlucht, maar ook de kwaliteit van deze lucht en de toegevoerde hoeveelheid per persoon. Niet alleen de luchtkwaliteit monitoren, maar ook corrigerende acties uitvoeren wanneer deze onvoldoende is. Immers, elke ruimte en het bijbehorende gebruik is anders en wil in de loop der tijd wel eens wijzigen, dus ventileren op basis van de toepassing. Tot slot ervoor zorgen dat de maatregelen voor veilig ventileren niet tot gevolg hebben dat de ruimte niet meer comfortabel is, met alle negatieve gevolgen van dien.
De vijf stappen zijn:
1. Ventileren met verse buitenlucht
Gebruik om te ventileren zoveel als mogelijk verse buitenlucht, haal (filter) verontreinigingen uit de buitenlucht, alvorens deze het gebouw binnentreden en recirculeer zo weinig mogelijk 'gebruikte lucht' afkomstig uit het gebouw.
2. Voldoende ventilatielucht per persoon
Ventileer met voldoende verse buitenlucht om het welzijn te stimuleren en verontreinigingen te verdunnen en met de retourlucht af te voeren. De in het Bouwbesluit genoemde luchthoeveelheden zijn onvoldoende, advies is 50 tot 60 m³/h verse lucht per persoon.
3. Luchtkwaliteit bewaken
Buitenluchtkwaliteit monitoren en centraal filteren en reinigen. Binnenluchtkwaliteit continu monitoren, naast temperatuur en relatieve vochtigheid ook op CO2, fijnstof, Ozon en VOS’n, en op basis van gemeten afwijkingen corrigerende acties uitvoeren.
4. Toepassing specifiek ventileren
Ventilatielucht toevoeren met luchtverdeelapparatuur (zoals bijvoorbeeld VAV-units, toevoerroosters, eventueel gecombineerd met sensoren of een regeling) die specifiek is bedoeld voor de functie en het gebruik van de ruimte (kantoor, school, ziekenhuis, bioscoop, museum, laboratorium, et cetera).
5. Comfort niet vergeten
Een veilig binnenklimaat moet ook een comfortabel binnenklimaat zijn. Naast voldoende verse lucht is het belangrijk om ook de andere comfortparameters, namelijk luchttemperatuur, luchtsnelheid, luchtvochtigheid, persoonlijke beïnvloeding, (ver)licht(ing) en geluid, goed te regelen.
