Het hiaat in kennis over ventilatie moet nu worden opgelost

2 februari 2022

'We moeten nu het hiaat in kennis over ventilatie oplossen', dat is de dwingende titel van een artikel van professor Philomena Bluyssen, hoogleraar binnenmilieu, op de website van de TU delft. Het artikel geeft een chronologisch verslag op hoofdpunten over de discussie van de verspreidingsroutes van virussen in binnenruimten en de rol die ventilatie hierin speelt. In deze blog post gaan we hier verder op in.

Het proces startte met het besef dat virussen zich in de vorm van aerosolen in binnenruimten kunnen verspreiden, de zogenaamde aerogene transmissieroute en de vele aandacht die deze waarneming in de landelijke en internationale pers kreeg. De WHO en de meeste landen erkenden deze transmissieroute en begonnen te werken aan adviezen om dit probleem te minimaliseren.

Echter, het RIVM bleef volhouden dat er geen sprake was van deze transmissieroute en paste daarmee dus ook niet hun advies hieromtrent aan. Na een eerste, open brief aan de WHO en vervolgens een tweede open brief aan minister president Mark Rutte, kwam de noodzaak van ventileren op de politieke agenda, zij het nog met grote voorzichtigheid.

De rol van het meten van de CO2-concentratie

CO2 komt van nature voor in de atmosfeer en wordt door mensen uitgeademd tijdens het ademhalingsproces, meer precies tijdens de gaswisseling in de longen. Uitgeademde lucht bevat ongeveer 4% CO2. Hoe meer mensen er in een ruimte aanwezig zijn, des te meer CO2 wordt geproduceerd. Hoe minder of minder efficiënt er wordt geventileerd in diezelfde ruimte, des te hoger de CO2-concentratie zal blijven. Omdat we de aanwezigheid van virussen in een ruimte (nog) niet kunnen meten, is de CO2-concentratie een goed alternatief.

We weten dat virussen zich via aerosolen door een ruimte kunnen verplaatsen, een aerosol is een vloeistofdruppeltje van 0,2 tot 200 micrometer waar het virus is ingesloten. Een hoge concentratie CO2 betekent dus een hogere concentratie aan aerosolen en daarmee dus een verhoogd risico op besmetting.

 

 

De rol van het ventilatiesysteem

De beste manier om aerosole verspreiding te voorkomen is voldoende en efficiënte ventilatie met schone verse buitenlucht. Dit kan op een natuurlijke manier door ramen tegen elkaar open te zetten, dit is echter niet in elk seizoen en onder alle weersomstandigheden (wind, neerslag, geluid, luchtverontreiniging, et cetera) de gewenste oplossing. De beste oplossing is een mechanische ventilatie-installatie zonder recirculatie, met warmte terugwinning en gecombineerd met goed gedimensioneerde en gepositioneerde lucht toevoer- en afvoerroosters. De nieuwste generatie warmtewielen zijn 100% lekvrij, waardoor er geen kans bestaat op ‘aerosole lekkage’. In onze volgende blog post zullen we hier nader op ingaan.

Er zijn verschillende manieren om lucht aan een ruimte toe te voeren en af te voeren. De meest bekende is lucht toevoeren vanuit het plafond en lucht afvoeren via het plafond. Met een juiste selectie en positionering van de roosters wordt de ruimte volledig en efficiënt doorspoeld en de aerosolen uit de ruimte afgevoerd. De andere methode is zogenaamde verdringingsventilatie. Hierbij wordt laag -net boven de grond- met lage snelheid lucht toegevoerd en in het plafond weer afgezogen. Hierdoor ontstaan verticale luchtstromen, waardoor de kans op besmetting met aerosolen aanzienlijk wordt verkleind.

Verklarende animatievideo
Bij het artikel van professor Bluyssen is ook een animatievideo waarin het principe van aerosole verspreiding, de rol van het meten van de CO2-concentratie en de werking van de diverse ventilatiesystemen verder wordt uitgelegd. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat in deze animatie mechanische ventilatie met een luchtbehandelingskast wordt afgeraden, omdat er dan altijd sprake zou zijn van recirculatie. Dit is natuurlijk onjuist, moderne luchtbehandelingskasten worden alle lange tijd uitgevoerd met warmteterugwin-systemen, waardoor er geen sprake is van recirculatie. Recirculatie komt bij deze systemen alleen voor wanneer er geen aanwezigheid in de ruimte is bij het aanwarmen voor de gebruikstijden en het nachtventileren.

Nubes Ventilatica | 5-stappenplan voor veilig ventileren

Om goed en veilig te ventileren is een specialistische en integrale aanpak nodig. HC Groep heeft hiervoor 
Nubes Ventilatica, het 5-stappenplan voor veilig ventileren ontwikkeld.

RELEVANTE WEBLINKS

Link naar het artikel van professor Bluyssen | TU

Link naar informatie over de nieuwste generatie warmetewielen zonder lekkage 

Link naar de whitepaper van Inatherm over de nieuwste generatie warmtewielen