20 november 2020
De rol van goede ventilatie ter voorkoming van verspreiding van het COVID-19 virus in (school)gebouwen wordt steeds duidelijker en breder geaccepteerd. Het LCVS onderzoek en rapport toont aan dat een substantieel deel van de scholen niet aan de minimum eisen voldoet of het onderzoek hierna nog niet heeft afgerond. Naar aanleiding van deze inventarisatie stelt het kabinet 360 miljoen euro beschikbaar om schoolbesturen en gemeenten te helpen met aanpassingen aan ventilatiesystemen.
De vraag is nu welke informatie staat schoolbesturen en gemeenten ter beschikking om de gewenste en noodzakelijke aanpassingen te laten voldoen aan wetgeving, normen, richtlijnen en misschien ook wel specifieke wensen. In onze eerdere blogs noemden we al het LCVS rapport en de PO-VOraad handleiding, er staan echter nog meer adviezen ter beschikking, o.a. het advies van Voion (VO in Ontwikkeling) beschikbaar voor het Voortgezet Onderwijs.
Op 11 november 2020 heeft Voion de Arbo-catalogus ‘Norm: Coronavirus (versie 11 nov. 2020): Beschrijving norm, Wetgeving, Tips & Links, Vragen & Antwoorden’ gepubliceerd.
Voion zegt hierover ‘Deze norm en bijbehorende checklist geven de standpunten weer op basis van de wetenschappelijke kennis van het Coronavirus en de daardoor veroorzaakte COVID-19 infectie die beschikbaar is op het moment van publicatie. Deze kennis is echter nog volop in ontwikkeling, waardoor inzichten kunnen wijzigen. Bij wijzigingen wordt de versiedatum van de norm en de checklist aangepast.’
Het document geeft advies over de volgende onderwerpen:
Vervolgens worden er technische/organisatorische maatregelen beschreven, waarbij onze aandacht uitgaat naar hoofdstuk G. installaties in het gebouw, namelijk:
‘De school is voor de schoolgebouwen nagegaan of ze voldoen aan de minimum eisen voor de kwaliteit van de binnenlucht zoals gespecificeerd in het Programma van Eisen Frisse Scholen van september 2015.’ Met kwaliteit van de binnenlucht wordt waarschijnlijk bedoeld het CO2-niveau, eventueel in relatie tot de hoeveelheid verse lucht. Het Programma van Eisen Frisse Scholen onderscheidt eisen in drie klassen: A zeer goed, B goed en C acceptabel (zie hiervoor ook: Schoolventilatie | blog 1) .
‘Leslokalen die zijn gebouwd of gerenoveerd nadat het Bouwbesluit 2012 van kracht werd, voldoen minimaal aan klasse B in het Programma van Eisen Frisse Scholen (<950 CO2 ppm) zoals opgenomen in de Arbocatalogus VO (lokalen/theorielokaal-binnenklimaat). Deze norm is haalbaar met de in het Bouwbesluit 2012 voorgeschreven ventilatiecapaciteit van 30,6 m3/uur luchtverversing per persoon.’ ‘Voor leslokalen in bestaande bouw (waarvoor de (ver)bouwvergunning is ingediend op of na 1-1-2010) geldt dat de binnenlucht kwaliteit minimaal moet voldoen aan klasse C van het Programma van Eisen Frisse Scholen (<1.200 CO2 ppm) zoals opgenomen in de Arbocatalogus-VO (lokalen/theorielokaal-binnenklimaat). Deze luchtkwaliteit is haalbaar met een ventilatiecapaciteit van 21,6 m3/uur luchtverversing per persoon.’
‘Alle overige leslokalen (waarvoor de (ver)bouwvergunning is ingediend voor 1-1-2010) moeten ook minimaal voldoen aan klasse C van het Programma van Eisen Frisse Scholen (<1.200 CO2 ppm) zoals opgenomen in de Arbocatalogus-VO. Echter omdat de oude Bouwbesluiten een ventilatiecapaciteit van 12,4 m3/uur luchtverversing per persoon voorschreven (hetgeen met de door Frisse Scholen gebruikte parameters overeenkomt met circa 1.800 CO2 ppm), zullen de meeste van deze gebouwen klasse C voor binnenlucht niet halen.’
Met andere woorden, scholen moeten voldoen aan de in het PvE Frisse Scholen gestelde eisen met betrekking tot ventilatie en CO2; aan welke klasse ze moeten voldoen is afhankelijk wanneer de scholen zijn gebouwd. Wanneer een school ondersteuning nodig heeft worden zij verwezen naar de VO-raad voor advies (zie hiervoor ook: Schoolventilatie | blog 2) en de GGD.
In dit document beantwoordt de GGD de vraag ‘Wat kan een school doen als er vragen zijn over ventilatie of ventilatiesystemen in relatie tot de verspreiding van het Coronavirus?’
In de eerste alinea van dit advies staat te lezen ‘Er zijn tot op heden weinig aanwijzingen dat ventilatie een belangrijke rol speelt bij de verspreiding van het Coronavirus. Het RIVM heeft de inzichten hierover samengevat, zie: https://lci.rivm.nl/ventilatie-en-covid-19.’ Er wordt dus in de openingsalinea direct doorverwezen naar een advies waarin staat dat het ventilatiesysteem geen belangrijke rol speelt bij de verspreiding van het Coronavirus. Dit terwijl steeds meer (recent) wetenschappelijk onderzoek aantoont dat aerosole verspreiding van het virus (onder andere via het ventilatiesysteem) wel degelijk plaatsvindt én dat onderzoek (modeling aerosol transport and virus exposure with numerical simulations in relation to SARS-C0V-19 transmission by inhalation indoors by V. Vurinen et al, 31 may 2020) ook aantoont dat virusdruppels tot een grootte van 100 µm (was voorheen tot 5 µm) zich over een grotere afstand door de lucht kunnen verplaatsen.
In de vierde alinea staat te lezen ‘GGD’en adviseren al langer over het belang van een goede ventilatie in scholen, los van het Coronavirus. Ook op scholen die voldoen aan het Bouwbesluit kan de ventilatie vaak verder worden verbeterd. De manier waarop dat zou kunnen hangt vaak af van de situatie in het schoolgebouw. Voor meer informatie hiervoor verwijzen we naar de handleiding binnenmilieuscan basisscholen. Daarin zijn adviezen en links naar meer informatie te vinden.’ De GGD vindt ventilatie wel belangrijk, maar verwijst ook direct weer door naar diverse andere instanties en bronnen.
Het belangrijkste advies in dit document is waarschijnlijk ‘Scholen die willen laten onderzoeken of hun gebouw voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit, kunnen daarvoor contact zoeken met een installatieadviesbureau. Zo’n bureau kan uitsluitsel geven over het juist functioneren van het ventilatiesysteem. In de loop der jaren raken dit soort systemen verouderd en kan het opnieuw instellen of schoonmaken ervoor zorgen dat de ventilatie aanzienlijk verbetert.’
Het is begrijpelijk dat schoolbesturen, gebouwbeheerders en onderwijspersoneel soms door de bomen het bos niet meer zien als het gaat om adviezen met betrekking tot het ventilatiesysteem. Er zijn diverse adviezen beschikbaar, die vaak ook weer doorverwijzen naar andere adviezen, waarbij die soms (deels) afwijkend zijn dan het originele advies. Daarnaast is het begrijpelijk ze in veel gevallen onvoldoende kennis hebben om een goede inventarisatie en beoordeling van het ventilatiesysteem en de luchtkwaliteit in klaslokalen te maken.
Wij herhalen dan ook onze oproep dat er voldoende specialisten in de branche zijn die daar bij kunnen helpen.
Adviseurs kunnen helpen bij het inventariseren van de bestaande installaties en adviseren welke maatregelen gewenst en noodzakelijk zijn.
Installateurs weten welke installaties er in het schoolgebouw aanwezig zijn en kunnen helpen met de inventarisatie. Verder kunnen zij de installaties op de gewenste waarden voor ventilatie en CO2 instellen en het benodigde onderhoud uitvoeren.
Fabrikanten en leveranciers zijn de experts van de verschillende installatiecomponenten en kunnen helpen bij het inventariseren van de bestaande installaties. Daarnaast kunnen zij helpen bij het adviseren van de benodigde (specialistische) maatregelen en helpen bij het voorlichten en instrueren van onderwijspersoneel inzake de in het klaslokaal geïnstalleerde apparatuur.
Al deze partijen zijn schoolbesturen, gebouwbeheerders en onderwijspersoneel graag van dienst.
De HC Groep heeft tientallen jaren ervaring met het realiseren van een optimaal binnenklimaat in klaslokalen. Ons portfolio omvat zowel lagere scholen, middelbare scholen als universiteiten, waarbij de projectspecifieke kenmerken en eisen altijd als uitgangspunt zijn gehanteerd.
Omdat elk project om een eigen oplossing vraagt, bieden wij zowel centrale als decentrale ventilatiesystemen aan, geschikt voor toepassing in nieuwbouw en bestaande schoolgebouwen.
Voor meer informatie verwijzen wij u naar: www.schoolventilatie.nl.
